Tam, gdzie bije serce domu
Czy wiesz, gdzie znajduje się kącik boży? Co to jest mostek piecowy? Wyrusz w podróż w czasie, by odkryć kulturę izb gospodarskich w Południowym Tyrolu.
Czy wiesz, gdzie znajduje się kącik boży? Co to jest mostek piecowy? I że izba gospodarska była przez długi czas jedynym ogrzewanym pomieszczeniem w gospodarstwie? Wyrusz w podróż w czasie, by odkryć kulturę izb gospodarskich w Południowym Tyrolu.
Słowo „izba” (Stube) wywodzi się ze staroniemieckiego „stuba” i oznaczało pierwotnie ogrzewane pomieszczenie mieszkalne. Ale południowotyrolska izba gospodarska to coś więcej niż tylko pokój. Jest symbolem kultury i wiejskiego stylu życia. To salon, miejsce odpoczynku, spotkań, narad i uroczystości w jednym. Izba tętni życiem i stanowi centrum domu. Dawniej i dziś to miejsce, w którym rodzina i goście znajdują ciepło i poczucie bezpieczeństwa.
Jak wygląda tradycyjna południowotyrolska izba gospodarska? To przestronne pomieszczenie z drewnianą boazerią i sufitem, dużym, solidnym stołem, artystycznie rzeźbionymi krzesłami i narożną ławą, a także masywnym piecem w przeciwległym rogu. To tutaj dzieje się cała magia.
Kącik boży i gospodarski piec
Niepisana zasada izby gospodarskiej: stół z miejscem dla całej rodziny zawsze stoi w kąciku bożym – to róg pomieszczenia, gdzie wisi krzyż. W okresie Wielkanocy rodzina gospodarzy umieszcza w tym miejscu poświęcone gałązki palmowe, aby chronić dom i gospodarstwo przed nieszczęściem. Po bokach krzyża często znajdują się obrazy Matki Boskiej i wizerunek Chrystusa (Herrgottsbild).
Po przeciwległej stronie izby znajduje się gospodarski piec. Rozróżnia się pomiędzy piecem kaflowym a tradycyjnym piecem murowanym. Piec kaflowy, wysoki i ozdobiony ceramicznymi kaflami, częściej spotykano w domach zamożniejszych gospodarzy. Natomiast piec murowany, zbudowany z cegieł i ze sklepieniem łukowym, był bardziej powszechny. Oba typy pieców mają wspólne cechy: wygodną ławę piecową i mostek piecowy! Ława oplata piec i służy do odpoczynku, a drewniany mostek nad piecem jest idealnym miejscem do suszenia prania lub dziecięcych zabaw.
Czy wiesz, że?
Co koniecznie musi się znaleźć w oryginalnej południowotyrolskiej izbie gospodarskiej, dowiesz się tutaj.
jest tradycyjnie wykonany z masywnego drewna.
otacza stół z dwóch stron.
to róg, w którym wisi krzyż.
od zawsze stanowi centralny element pomieszczenia.
to dla wielu ulubione miejsce w izbie.
izoluje pomieszczenie i utrzymuje przyjemne ciepło.
Pomieszczenie pełne historii
Gdyby szczeliny i zadrapania na starym stole w izbie mogły mówić, powstałaby cała księga historii. Izba od zawsze była sercem codziennego życia w gospodarstwie. Tutaj spotykała się cała rodzina, bawiły się dzieci, matka przędła, a ojciec rzeźbił w drewnie. W izbie rodzina jadła wspólnie trzy razy dziennie, odpoczywała po długim dniu pracy i omawiała sprawy gospodarstwa.
Było to również miejsce świętowania. Do izby przychodzili Święty Mikołaj i Dzieciątko Jezus, tutaj stała kołyska, a u kresu życia także trumna – bo w izbie rodzina żegnała swoich zmarłych. Dzięki temu izba przez wieki stała się przestrzenią pełną rodzinnych historii.
Chociaż dziś izba gospodarska nie jest już jedynym ogrzewanym pomieszczeniem w domu, nadal pozostaje najprzytulniejszym. To tutaj wciąż się odpoczywa, je, śpiewa i śmieje. Goście odwiedzający gospodarstwa mogą dziś również korzystać z izby jako miejsca wspólnych spotkań. Niezależnie od tego, czy chodzi o partyjkę kart, ciepło gospodarskiego pieca, kieliszek wina czy wyśmienite śniadanie na gospodarstwie – to przy stole w izbie tworzą się wspomnienia i rodzą więzi.
